Từ thị trấn Chư Prông đi chừng hơn hai mươi cây số, chúng tôi xuống Ia Púch một xã biên giới của huyện. Đây là địa phương có diện tích cây điều lớn nhất huyện. Làm việc với UBND xã Ia Púch, chúng tôi được anh Rơ Mah Nhót – Cán bộ phụ trách Nông nghiệp xã cho biết: “Hiện nay, xã Ia Púch có hơn 600 ha điều, trong đó 90% diện tích đang ở thời kỳ kinh doanh. Điều là cây trồng chủ lực mang lại nguồn thu nhập chính cho người dân trong xã”.  

     Theo chỉ dẫn của lãnh đạo xã chúng tôi xuống làng Chư Có, nơi đây có hàng trăm héc ta điều. Những vườn điều bước vào thời kỳ kinh doanh được trồng theo từng hàng thẳng tắp, thân cây có đường kính khoảng 40 cm, quả chín vàng rực, sai lúc lỉu. Nhiều hộ trồng điều lâu năm trong xã cho biết: Năm nay, cây điều sai quả hơn mọi năm và giá lại cao nên ai cũng vui. Được sự chỉ đạo của huyện mấy năm gần đây bà con nông dân trong xã đã đưa giống điều ghép cao sản vào trồng nên năng suất được nâng cao, thời gian ra quả cũng sớm hơn so với cây điều thực sinh. Chỉ tính riêng trong năm 2017, xã Ia Púch đã tái canh và trồng mới gần 98 ha điều ghép cho năng suất cao. Theo nhiều nông dân cho biết một ha điều bình quân cho năng suất từ 2 đến 2,5 tấn quả tươi. Bà Vũ Thị Thúy một hộ trồng điều ở tại xã cho biết: “Mấy năm nay giá điều khá cao nên người trồng điều rất phấn khởi, đầu vụ thu hoạch giá điều lên tới là 45.000 đồng/một kg hạt điều tươi. Hiện nay, giá điều tuy có hạ nhưng vẫn đứng ở mức khá cao với 42.000đ/kg”. Giá điều cao và ổn định trong những năm gần đây đã làm cho cây điều tại đây lên ngôi và trở thành loại cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất hiện nay.
     Loại đất pha cát tại xã biên giới Ia Púch phù hợp với cây điều, nên điều ở đây phát triển nhanh, quả to, hạt chắc, chất lượng cao, vì vậy sản phẩm làm ra được thị trường chấp nhận. Ông Đỗ Đình Dũng một hộ gia đình ở Thị trấn Chư Prông vào đây trồng điều đã hơn 10 năm cho biết: “Gia đình tôi trồng được 3 ha điều, mỗi năm thu hoạch được 6 tấn quả tươi. Với giá cả như hiện nay thì mỗi năm trừ chi phí cũng thu lãi được hơn hai trăm triệu đồng. Điều là loại cây rất dễ trồng, ít tốn công chăm sóc, vốn đầu tư thấp nên rất thích hợp với các hộ gia đình có nhiều lao động đặc biệt là bà con dân tộc thiểu số ở vùng sâu vùng xa, đây là loại cây xóa đói, giảm nghèo rất tốt”. Hiện nay đang là thời điểm giữa mùa khô nên nhân công thu hoạch điều cũng không khan hiến như vụ thu hoạch cà phê. Mức thuê nhân công thu hoạch điều được tính theo hình thức khoán sản lượng, với mỗi kg hạt điều tươi chủ vườn trả công cho người đi nhặt là 4.000 đồng. Việc thu hoạch điều cũng khác so với các loại cây trồng khác như cà phê hoặc hồ tiêu. Khi quả điều chín sẽ rụng xuống đất, người thu hái chỉ cần nhặt quả gom thành từng đống sau đó tách hạt ra khỏi quả điều. Vợ chồng chị Nguyễn Thị Sen ở xã Ia Phìn, năm nào cũng vào đây thu hoạch điều thuê cho biết: “Vợ chồng tôi vào đây thu hái thuê đã gần được một tháng, mỗi ngày vợ chống tôi cũng nhặt được khoảng hơn một tạ điều tươi. Tính ra một công đi lượm điều cũng được 200.000 đồng. Đi nhặt điều thuê đỡ vất vả, mà ngày công lại cao hơn đi gọt mỳ hay hái tiêu thuê”.
     Chiều xuống, tầm từ 15 đến 18 giờ không khí mua, bán hạt điều tươi trở nên tấp nập.
     Điều là loại cây trồng khá dễ tính, mức đầu tư thấp, không đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc quá khắt khe như các loại cây công nghiệp khác nên đặc biệt thích hợp với các hộ gia đình nghèo đặc biệt là bà con đồng bào địa phương. Giá điều cao là tín hiệu tích cực góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống cho bà con nông dân trong xã./.